Ngà y 12/8 âm lịch hà ng năm được xem là ngà y ý nghÄ©a trá»ng đại của những ngÆ°á»i hoạt Ä‘á»™ng trong lÄ©nh vá»±c sân khấu. Vì đó là ngà y để má»—i ngÆ°á»i nghệ sÄ© thắp nén hÆ°Æ¡ng tri ân tiên tổ, những ngÆ°á»i thầy, những tiá»n bối đã có công khai hoang bá»™ môn nghệ thuáºt sà n diá»…n truyá»n thống, đặc biệt là bá»™ môn tuồng, chèo, cải lÆ°Æ¡ng.
chỉ dẫn cách cúng giỗ tổ nghỠsà n diễn ngà y 11 và 12 âm lịch
Từ năm 2010 ngà y nà y cÅ©ng được chá»n là ngà y sân khấu Việt Nam và đây là ngà y liên hoan há»™i diá»…n suy tôn những vỡ diá»…n, những vai diá»…n, những nghệ sÄ© xuất sắc trong năm qua. Äây cÅ©ng là dịp tổng kết đánh giá hoạt Ä‘á»™ng sân khấu. Ngà nh sà n diá»…n sẽ đấu phát huy tinh thần uống nÆ°á»›c nhá»› nguồn, viếng thăm những ngÆ°á»i thầy, nghệ sÄ© già yếu, neo có tình cảnh khó khăn.
Giỗ tổ ngà nh sà n diễn bắt nguồn từ đâu?
Cứ đến ngà y những ngà y giữa tháng 8 âm lịch thì sân khấu các nÆ¡i lại rá»™n rà ng chuẩn bị cúng tổ. Dù báºn rá»™n nhÆ° thế nà o, các nghệ sÄ© cúng gác lại công việc, chia thà nh từng Ä‘oà n, đến sân khấu nà y thắp hÆ°Æ¡ng, qua sân khấu khác thắp hÆ°Æ¡ng, thắp hÆ°Æ¡ng từ rạp nà y qua rạp khác. NhÆ°ng khi được há»i tổ nghiệp là ai thì má»—i ngÆ°á»i lại kể theo má»™t cách khác nhau.
NSƯT Kim Tá» Long cho biết: “Từ khi bÆ°á»›c và o lÄ©nh vá»±c nghệ thuáºt, hầu nhÆ° nghệ sÄ© nà o cung luôn tin rằng có ngốc nghếch. mặc dầu vẫn chÆ°a biết chÃnh xác tổ nghiệp của ngà nh là ai chỉ biết đó là đấng linh thiêng, luôn dõi theo ngà nh. Các nghệ sÄ© tin cáºy và thá» phụng. Những ngÆ°á»i lá»›n tuổi thì rất tin cẩn và quý trá»ng, trÆ°á»›c khi lên sà n diá»…n luôn thắp hÆ°Æ¡ng, khấn tổ nghá». Và rất nhiá»u việc xảy ra thá»±c tiá»…n chỉ cần thắp hÆ°Æ¡ng khấn tổ má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u được phù trìâ€
Trong những giai thoại vỠông tổ sà n diá»…n, giai thoại chúng tôi được nghe nhiá»u nhất là hai vị hoà ng tá» mê coi hát đến mức chết trong buồng hát. Linh hồn của há» thẳng tuá»™t hiện lên coi hát và há»™ trì nên ngÆ°á»i trong nghá» bèn láºp bà n Ä‘á»™c 2 vị là tổ. Ngà y 12/08 chÃnh là ngà y 2 vị hoà ng tá» tắt nghỉ.
Bên cạnh đó, còn có giai thoại phổ thông khác vá» truyá»n thuyết “ông tổ ngà nh sà n diá»…n. Ông tổ xuất thân từ hà nh khất. vì váºy, nghệ sÄ© rất ỉ eo cho tiá»n hà nh khất, hà nh khất vì cho rằng nhÆ° thế là xúc phạm đến tổ nghiệp.
NSND Äinh Bằng Phi cho rằng, những giai thoại nà y được dá»±ng ra bản chất là tạo sá»± tin tưởng.#. Những ngÆ°á»i là m sà n diá»…n Ä‘á»u cho mình là con cháu của “ông tổâ€. Ông cÅ©ng giải thÃch thêm: “Những ngÆ°á»i Ä‘i trÆ°á»›c đặt ra những giai thoại nà y vừa dá»±a trên thá»±c tại, vừa có chút hoang Ä‘Æ°á»ng, truyá»n miệng từ Ä‘á»i nà y sang Ä‘á»i khác. Giai thoại hai vị hoà ng tá» không rõ tên, không rõ có lẽ nà o. Còn nói ông tổ là ăn mà y, tại sao? Nghá» có 3 vị Thánh Tổ gồm tổ tông, tổ tông và Thánh trong ba vị Thánh tổ nghá» có má»™t ngÆ°á»i là hà nh khất. bởi váºy giá»›i nghệ sÄ© eo sèo cho tiá»n vì há» nghÄ© rằng cùng má»™t ông Tổ không nên bố thà cho nhau. Câu chuyện nà y tồn tại quá lâu nên khi được truyá»n miệng lại cÅ©ng khác Ä‘i Ãt nhiá»u khiến các các nghệ sÄ© trẻ sau nà y hiểu lầm.
Theo những nghệ sÄ© là m nghá» lâu năm, phong tục thá» rổ phát xuất từ các Ä‘oà n hát bá»™ dần lan sang cải lÆ°Æ¡ng, tuồng chèo, kịch nói… Vá» sau, ca sÄ©, diá»…n viên, ngÆ°á»i mẫu, nhà sinh sản, nhạc sĩ… cÅ©ng tham gia và duy trì việc cúng tổ hà ng năm và khấn tổ trÆ°á»›c khi ra diá»…n.
Cách cúng giỗ tổ nghỠsân khấu của nghệ sĩ Việt
Má»—i năm đến ngà y giá»— tổ, các nghệ sÄ© trong Nam, ngoà i Bắc Ä‘á»u có những hoạt Ä‘á»™ng để tôn nghá» và tưởng nhá»› tổ nghiệp.
Các Ä‘Æ¡n vị và sân khấu thÆ°á»ng tổ chức lá»… giá»— tổ riêng nhÆ°ng thÆ°á»ng có 3 hoạt Ä‘á»™ng chÃnh: Lá»… dâng hÆ°Æ¡ng, dâng hoa Tổ nghá»; Lá»… tri ân những nghệ sÄ© cao tuổi, hoà i tưởng những nghệ sÄ© đã mệnh chung và vinh doanh những nghệ sÄ© đã có những đóng góp nổi báºt; rút cục là những tiết mục văn hóa nghệ thuáºt đặc sắc.
Các nghệ sÄ© khắp nÆ¡i hÆ°á»›ng vá» tổ nghá». Äến vá»›i ngà y giá»— tổ trá»ng thể, ngÆ°á»i mang hoa, ngÆ°á»i mang trái cây, ngÆ°á»i mang heo quay, ngÆ°á»i mang gà luá»™c dâng lên bà n thá» tổ để trình bà y lòng tôn kÃnh đến tổ nghiệp, nhìn tổ nghá» Ä‘á»™ trì sá»± nghiệp gặp may mắn ngà y má»™t more info phát triển.